41 KERE MA▐ALLAH

21) Yeni bir modem almak istiyorum. Acaba ■u V.34 28.8KBps modemlerden mi olsun? Dikkat edece≡im ba■ka ÷zellikler var m²?

Tabii ki V.34 modemleri tavsiye ediyoruz. B÷ylece daha h²zl² dosya alma, daha az g÷rⁿ■me, daha h²zl² on-line oyun oynama gibi gⁿzel ■eylere kavu■abilirsiniz. Internet ba≡lant²n²z da h²zlanacak elbette. Bunlar²n ⁿstⁿne ⁿstlⁿk daha az g÷rⁿ■me sayesinde daha az telefon faturalar² da kula≡a ho■ gelen ■eylerden. BBS'ler ve Internet servis sa≡lay²c²lardan ■u anda verilen destek ■u anda o kadar iyi olmasa bile gelecekte standartlar²n yⁿkselece≡i umuluyor. Baz² BBS'ler 28.8 kbps modem kullan²yorlar, baz²lar² da geτmeyi dⁿ■ⁿnⁿyor. Amma velakin madalyonun ÷teki taraf² b÷yle de≡il. TⁿrkiyeÆdeki hatlar yⁿzⁿnden genellikle modeminizin hakketti≡i performansa ula■am²yorsunuz. Modemler pek τ²t k²r²ld²m olduklar² iτin ve telefon hatt²nda olu■an ufak bir parazit yⁿzⁿnden ba≡lant²y² bozduklar² iτin 28.8 ba≡lant²lar²n τo≡unda modeminizi 14.4 hatta 9600 gibi dⁿ■ⁿk h²zlarda kullanmak durumunda kal²yorsunuz. Bu yⁿzden sinirlerinizi bozmamak iτin ba≡lant²lar²n²z² geceye do≡ru (yani hatlar²n az me■gul oldu≡u anlarda) yapman²z² tavsiye ediyoruz.

Bir de yeni τ²kan 33.6 kbps h²z²ndaki modemlerden bahsetmekte fayda var. Bu transfer h²z²ndan TⁿrkiyeÆnin pek τok yerinde yararlanmak mⁿmkⁿn de≡il. Belki gece saatlerinde h²z²n²z² biraz art²r²r. Veya fiber optik kablo kullan²lan baz² turistik y÷relerimizde lokal olarak i■e yarayabilir. Ancak di≡er yerlerde henⁿz PTT hatlar² bu h²zlar² kald²rm²yor. Alaca≡²n²z modemin ôvoiceö modem olmas²n² da isteyebilirsiniz. B÷ylece modeminizi bir telesekreter gibi kullanabilir, bilgisayar²n²z² sⁿrekli aτ²k tutup gelen mesajlar² eve geldi≡inizde dinleyebilirsiniz.

22- Monit÷rlerden kaynaklanan radyasyonun sa≡l²≡a zararl² oldu≡unu duydum, nas²l ÷nlem alabilirim?

Gerτekten, monit÷rler insan sa≡l²≡²na zararl² olabilecek τe■itli radyasyonlar ⁿretir. G÷rⁿntⁿnⁿn olu■turulmas² s²ras²nda, ekrandaki fosfor yⁿzeye elektronlar²n τarpmas² sonucu x-²■²nlar² olu■ur. Ancak buradaki voltaj bir rontgen cihaz²na g÷re τok daha dⁿ■ⁿktⁿr. As²l sa≡l²≡a zarar verebilecek olan, dⁿ■ⁿk ve τok dⁿ■ⁿk frekansl² elektro-manyetik radyasyondur. Bu radyasyonun kayna≡² ise, elektronlar²n y÷nlendirilmesi iτin kullan²lan sapt²r²c²lard²r. Asl²nda bu tip radyasyonun sa≡l²≡a zarar verdi≡ine dair kesin bir kan²t bulunamam²■t²r ve ba■ka bir τok ev aleti de dⁿ■ⁿk frekansl² radyasyon yaymaktad²r. Ama sa≡l²≡²n²z² dⁿ■ⁿnⁿyorsan²z, tedbirli elden b²rakmamal²s²n²z.

Bir ekran filtresi ekrandaki yans²may² azaltabilir ve statik elektri≡i bo■altabilir, b÷ylece g÷zlerinizi rahatlat²r ve ekran² tozdan koruyabilir. Ancak bir ekran filtresinin radyasyona kar■² etkisini bⁿyⁿk ihtimalle ÷lτemezsiniz. Bu nedenle, ba■tan uluslararas² dⁿ■ⁿk radyasyon standartlar²na uygun bir monit÷r seτmeniz yerinde olacakt²r. Bunlar aras²nda en geτerli olanlar² MPRII ve TCO adl² ▌sveτ standartlar²d²r. TCO daha yenidir ve MPRII'den daha dⁿ■ⁿk radyasyon s²n²rlar² tan²mlamaktad²r. Bu standartlarda statik alan, dⁿ■ⁿk ve τok dⁿ■ⁿk frekansl² radyasyonlar iτin belirli s²n²r de≡erler konulmu■, x-²■²n² gibi yⁿksek frekansl² radyasyonlarda ise seviye s²f²r olarak belirtilmi■tir. ╓zetle, bu standartlara uygun bir monit÷re sahipseniz radyasyon konusunda endi■elenmenize gerek yoktur. Aksi durumda radyasyonun etkisini azaltmak iτin, ekrana mⁿmkⁿn oldu≡u kadar uzaktan bakmal² ve monit÷r ba■²nda olabildi≡ince az zaman geτirmelisiniz. Ayr²ca dⁿ■ⁿk frekansl² radyasyon monit÷rⁿn arka taraf²nda daha yo≡undur, τal²■t²≡²n²z yerde arkas² size d÷nⁿk bir monit÷r bulunmas²na izin vermeyin.

23-Bilgisayar ba■²nda uzun sⁿre τal²■²yorum, bu sa≡l²≡²m² nas²l etkiler?

Ergonomik bir τal²■ma ortam² sa≡l²≡²n²z aτ²s²ndan ÷nemlidir. Uzun sⁿre klavye kullanmak, karpal tⁿnel sendromu denilen bir rahats²zl²≡a yol aτabilmektedir. Elinizi uzun sⁿre do≡al olmayan bir aτ²da tutman²z sonucu sinirler etkilenmekte ve ac² vermektedir. Bundan sak²nmak iτin yapabilecekleriniz ■unlar: ╓ncelikle sandalye ve masan²z rahat olmal², dizleriniz 90 derece aτ²yla k²vr²lmal², klavyeyi kullan²rken dirsekleriniz de yine 90 derecelik bir aτ² yapmal²d²r. Klavyeniz iτin bir el deste≡i al²rsan²z, elleriniz bilekten yukar² ve a■a≡² do≡ru k²vr²lmayacakt²r. Fareniz iτin de yine el deste≡i olan bir fare altl²≡² almay² dⁿ■ⁿnⁿn.

Monit÷r g÷z hizas²n²n biraz alt²nda olmal² ve yakla■²k bir kol boyu kadar uzakl²kta durmal²d²r. Monit÷re bakarken g÷zlerinizi daha az k²rpars²n²z ve g÷zleriniz daha τabuk yorulur. Bu nedenle s²k s²k mola vermeli, g÷zlerinizi uza≡a odaklayarak dinlendirmelisiniz. Monit÷rⁿn parlakl²k ve kontrast ayarlar²n²n a■²r² de≡erlerlere getirilmesi, ayr²ca ekrandan yans²yan τevredeki ²■²klar g÷zlerinizi yoracakt²r. Buna kar■² bir ekran filtresi kullanabilirsiniz. Ekrandaki g÷rⁿntⁿnⁿn interlaced (titre■imli) denilen ■ekilde olu■turulmas² da, ÷zellikle titre■en floresan lambalar ²■²≡²nda, g÷zlerinizi rahats²z edecektir. Bunu engellemek iτin ekran kart²n²z²n ve monit÷rⁿnⁿzⁿn kullan²m kitaplar²na ba■vurun ve non-interlaced (titre■imsiz) modda τal²■mas²n² sa≡lay²n. Bilgisayar ba■²nda saatlerin nas²l geτti≡ini farkedemeyebilirsiniz, ara s²ra temiz hava alman²z faydal² olacakt²r. E≡er el bileklerinizde bir a≡r² hissederseniz zaman geτirmeden bir doktora ba■vurun, τⁿnkⁿ durum daha fazla k÷tⁿle■meden erken te■hisle ÷nlem al²nabilir.

24- Bilgisayar²m τok gⁿrⁿltⁿlⁿ τal²■²yor, acaba bir anormallik mi var?

Bilgisayarlar oldukτa gⁿrⁿltⁿlⁿ τal²■²rlar. Bir ofiste bu ÷nemli olmayabilir, ama ev sessizli≡inde dikkati daha fazla τeker. E≡er tecrⁿbeli bir kullan²c² de≡ilseniz, bilgisayar²n²zda bir anormallik olup olmad²≡²n² sesinden anlaman²z daha zor olacakt²r.

Bilgisayarlar²n en gⁿrⁿltⁿlⁿ parτas², so≡utmay² sa≡layan fand²r. Masaⁿstⁿ bilgisayarlarda fan kasaya monte edilmi■tir, ayr²ca Pentium tabanl² PC'lerde τo≡unlukla i■lemci ⁿzerinde ayr² bir fan bulunur. Bu pervane(ler) sⁿrekli bir "v²nlama" sesi vermelidir, e≡er kesintili sesler duyuyorsan²z bir kablo veya ba■ka bir ■eye sⁿrtⁿnⁿyor olabilir. Durum b÷yleyse zaman geτirmeden dⁿzeltmelisiniz, τⁿnkⁿ zamanla a■²nma meydana gelecektir. ▌kinci bir gⁿrⁿltⁿ kayna≡² da sabit disklerdir. Farkl² marka sabit diskler farkl² sesler ⁿretirler, baz²lar² az baz²lar² τok ses τ²kart²r. Normal olan, "v²z²ldama" benzeri sⁿrekli bir motor sesi ve sabit diskte eri■ildi≡inde "t²k²rdama" sesleri duyulmas²d²r. E≡er sabit diskten daha ÷nce duymad²≡²n²z garip sesler geliyorsa, derhal yede≡ini almal² ve yard²mc² programlarla yⁿzey taramas² yapmal²s²n²z. Disket sⁿrⁿcⁿler diskete eri■ildi≡inde "g²c²rdama" gibi sesler verirler, bu normaldir. Monit÷r ise tamamen sessiz olmal²d²r, sadece baz² monit÷rler ekran modu de≡i■imi s²ras²nda k²sa sesler τ²kart²rlar. Monit÷rden ba■ka bir ses gelmesi problem i■aretidir, en k²sa zamanda teknik servise g÷stermelisiniz.

25- Bilgisayar²m²n fazla ²s²nd²≡²n² dⁿ■ⁿnⁿyorum, yanma tehlikesi var m²?

Kasan²n bir miktar ²s²nmas² do≡ald²r, τⁿnkⁿ iτerideki elektronik ve mekanik parτalar τal²■²rken ²s² ⁿretirler. Ancak bilgisayar²n gerτekten τok s²cak olmas² ona zarar verebilir, en az²ndan ÷mrⁿnⁿ k²salt²r. Is²y² uzakla■t²rmak iτin hemen hemen tⁿm masaⁿstⁿ bilgisayarlarda gⁿτ kayna≡²n²n yan²na bir fan yerle■tirilmi■tir. Kasan²n arkas²ndaki fan²n τ²k²■²ndan havan²n d²■ar² verilip verilmedi≡ini elinizle kontrol edebilirsiniz. Unutmadan, kasa ile duvar aras²nda en az 10 cm'lik bir bo■luk kalmal²d²r, ki hava ak²m² rahatτa sa≡lanabilsin.

Bunun d²■²nda, daha τok Pentium tabanl² PC'lerde kar■²la■²lan, i■lemcinin τok ²s²nmas² problemi vard²r. Bir iki saatlik bir kullan²m sonras²nda i■lemci elinizle dokunamayaca≡²n²z kadar s²cak hale geliyorsa, fazla ²s²n²yor demektir. Bu durumda (e≡er yoksa) i■lemcinin ⁿzerine bir so≡utma fan² takt²rmay² dⁿ■ⁿnmelisiniz. Kasay² aτm²■ken gⁿτ kayna≡²n²n yan²ndaki fan² da kontrol edin, hava giri■i tozlarla kapat²lm²■sa yeterli so≡utma sa≡lanamayacakt²r.

26- Yeni bilgisayar²m² uzun sⁿre kullanmay² dⁿ■ⁿnⁿyorum. Nelere dikkat etmeliyim?

Dikkat etmeniz gereken birkaτ noktay² sayal²m: Herhangi bir kabloyu tak²p τ²kartmadan ÷nce bilgisayar² gⁿτ dⁿ≡mesinden kapat²n. (Bunun istisnas² fare/modem ba≡lad²≡²n²z seri portlar ve a≡ ba≡lant²s² sa≡layan ethernet konnekt÷rⁿdⁿr.) Monit÷r ve di≡er kablolar²n ucundaki konnekt÷rlerin vidalar²n² s²karak yerlerinden τ²kmalar²n² ÷nleyin. Bilgisayar² mⁿmkⁿn oldu≡unca az aτ²p kapat²n, kilitlenme durumunda gⁿτ dⁿ≡mesinden ÷nce reset dⁿ≡mesine basmay² deneyin. Bilgisayar²n²z² kapatt²ktan sonra aτmadan ÷nce 10 saniye kadar bekleyin. Bilgisayar² gⁿn boyunca sⁿrekli aτ²k b²rak²n, enerji tasarrufu iτin ise monit÷rⁿ kapat²n. Bilgisayar²n²z² herhangi bir ■oktan koruyun, kasas²n² masa olarak de≡erlendirmeyin. Di≡er elektronik cihazlarda oldu≡u gibi, bilgisayar²n²z² da tozdan ve nemden koruyun. Klavyenin ⁿzerine kahve veya ba■ka bir s²v² d÷kmemeye dikkat edin, bu olursa hemen bilgisayar² kapat²n. Klavyeye d÷kⁿlen s²v² ■ekerli veya tuzlu de≡ilse kuruduktan sonra kullanman²z mⁿmkⁿn olabilir, aksi halde kendiniz temizlemeye u≡ra■may²n ve teknik servise g÷tⁿrⁿn. Farenizi ise arada s²rada temizlemeniz gerekebilir. Son olarak, monit÷rⁿnⁿzⁿn ekran²n² zaman zaman nemli bir bezle silerseniz, ekran g÷rⁿntⁿsⁿnⁿn netli≡iyle birlikte τal²■ma iste≡inizin de yenilendi≡ini g÷receksiniz. Bu arada bilgisayar²n²z²n garanti ■artlar²n² g÷zden geτirmenizi ve garantiyi geτersiz k²lacak bir i■lem yapmaman²z² tavsiye ederiz.

27- Bilgisayar²ma ÷nemli i■lerimde ne kadar gⁿvenebilirim? Bilgisayar hata yapar m²?

Ne yaz²k ki bilgisayarlar da hata yapar. Hatas²z bir donan²m veya yaz²l²m diye bir ■ey yoktur. ╓rne≡in ilk ⁿretilen Pentium i■lemcileri b÷lme i■leminde belli bir basamaktan sonra hata yap²yordu. Pentium i■lemcisinin ⁿreticisi Intel'e g÷re ortalama bir kullan²c²n²n bu hatadan etkilenme ■ans² τok dⁿ■ⁿktⁿ, ama bu hata dⁿzeltildi ve hatal² i■lemciler de≡i■tirildi. Fakat ■u anda ⁿretilen Pentium'larda da mutlaka fark edilmi■ veya edilememi■ hatalar var. Yaz²l²mlardaki hatalar ise τok daha yayg²n. Pek τok yaz²l²m hatalarla dolu oldu≡u bilinmesine kar■²n piyasaya sⁿrⁿlⁿyor ve dⁿzeltmeler daha sonraya b²rak²l²yor. Bunlar insanlardan kaynaklanan ve tekrar olu■turulabilir hatalar. Bir de modem, sabit disk ve bellek gibi donan²m birimlerin belirsiz zamanlarda yapt²≡² hatalar s÷z konusu. Bunlar²n sebebi gⁿrⁿltⁿ, ²s², statik elektrik, hatta do≡adaki belirlizlik ilkesi bile olabilir. Ancak bⁿtⁿn bunlardan bilgisayarlar²n gⁿvenilmez cihazlar oldu≡u sonucunu τ²karmay²n, belki de ya■am²n²z boyunca ciddi hiτ bir bilgisayar hatas²yla kar■²la■mayabilirsiniz.Ya da bu hatalarla kar■²la■t²≡²n²zda bⁿyⁿk ihtimalle fark²na var²rs²n²z, hesaplamalarda farkedilmeyen bir yanl²■l²k olmas²ndan τok verilerin tⁿmⁿnⁿ kaybetmeniz daha fazla olas²d²r.

Verileriniz hayati ÷nem ta■²yorsa, bilgisayar hatalar²n²n varl²≡²n² kabullenmeli ve verilerinizi yedeklemeyi ihmal etmemelisiniz. Yaz²l²mlar²n en son versiyonlar²n²n pe■inde ko■mak yerine, ÷nemli hatalar² temizlenmi■ bir ÷nceki versiyonlarla idare etmeyi dⁿ■ⁿnebilirsiniz. Donan²m birimleri sat²n al²rken MTBF (hatalar aras²ndaki ortalama zaman) de≡erine dikkat edin, burada ancak tahmini sⁿreler verilmektedir ama genel bir fikir edinmenizi sa≡lar. Bellek birimlerininin de hatalar² farkedip dⁿzeltme yetene≡ine sahip ECC denilen tipi ⁿretilmi■tir, i■iniz gerτekten ÷nemliyse bu bellek tipini kullanabilen bir bilgisayar daha gⁿvenli olacakt²r.

28- Lazer yaz²c²mda s²k s²k ka≡²t s²k²■mas² problemiyle kar■²la■²yorum, sebebi ne olabilir?

Her■eyden ÷nce, ka≡²tlar² kullan²m kitab²nda belirtilen ■ekilde yaz²c²ya yⁿkledi≡inizden emin olun. Ayr²ca kulland²≡²n²z ka≡²t tipinin yaz²c²n²z iτin uygunlu≡unu yine kullan²m kitab²ndan kontrol edin. Lazer yaz²c²larda toneri sabitle■tirmek amac²yla ka≡²da ²s² uygulan²r, ucuz ve kalitesiz ka≡²tlar ²s²nd²≡²nda k²vr²larak s²k²■maya neden olabilir. Bu nedenle fotokopi makineleri ve lazer yaz²c²lar iτin ⁿretilmi■ ÷zel ka≡²tlardan kullanmal²s²n²z. Bu tip ka≡²d²n fiyat² biraz daha yⁿksektir, ancak ucuz ka≡²t kullanmak uzun vadede daha pahal²ya gelecektir. Fotokopi ka≡²tlar²ndan en iyi verimi almak iτin, ka≡²d²n paketinde i■aretle belirtilmi■ taraftaki yⁿze bask² yapmay² unutmay²n. E≡er lazer yaz²c²dan τ²kan ka≡²da tekrar bask² yapacaks²n²z, ka≡²d²n ilk bask²da k²vr²lmamas²n² sa≡lay²n. Bunun iτin kullan²m kitab²na bakarak, ka≡²d²n dⁿz bir yol izleyece≡i ■ekilde yaz²c²y² ayarlamal²s²n²z.

Ka≡²t s²k²■mas²yla τok s²k kar■²la■²yorsan²z, sorunun kayna≡² ka≡²d²n yaz²c² iτinde izledi≡i yolda olabilir. Burada etiketlerden kaynaklanan bir yap²■kanl²k bulunabilir. Ayr²ca yaz²c²n²z²n iτindeki silindirler veya ka≡²t besleme mekanizmas²nda a■²nma meydana gelmi■ olabilir. Bu durumda yaz²c²y² servise g÷tⁿrmelisiniz. Baz² parτalar² temizletmeniz veya yeniletmeniz gerekebilir.

29-Windows'ta fare imleci ekranda garip ■ekilde hareket etmeye ba■lad², neden?

Farenin zamanla kirlenmesi bu tip bir probleme yol aτabilir. Farenin alt²ndaki topu yerinden τ²kartman²z ve yanlardaki silindirlerde birikmi■ kirleri temizlemeniz genellikle sorunu τ÷zecektir.

▌kinci bir olas²l²k, fare sⁿrⁿcⁿsⁿn yanl²■ seτilmesidir. Windows 3.x'te "windows kur", Windows 95'te "denetim masas²" b÷lⁿmlerinden fare sⁿrⁿcⁿsⁿnⁿn farenizin tipine uygunlu≡unu kontrol edin. Bununla ilgili ba■ka bir olas²l²k, ⁿτ tu■lu farelerin ⁿzerinde bulunabilecek bir ayar dⁿ≡mesinin yanl²■ konumda olmas²d²r. E≡er farenizin ⁿzerinde b÷yle bir ayar dⁿ≡mesi varsa, en τok kullan²lan iki fare standard² (microsoft ve mouse systems) aras²nda geτi■ yap²labilir. Baz² eski farelerde, bilgisayar² aτarken bir fare tu■unu bas²l² tutmakla bu geτi■ sa≡lan²r. Bu ■ekilde ayarlanan fare modu, Windows'tan seτilen fare sⁿrⁿcⁿsⁿyle uyumlu olmal²d²r.

Fare sⁿrⁿcⁿsⁿ veya fare modu hatal² seτilmi■se, fareyi hareket ettirdi≡inizde imleτ ekranda beklenmedik atlamalar yapacakt²r. Faredeki kirlenme ise genelde imlecin bir noktada tak²lmas² ile kendisini belli eder. E≡er sorunun kayna≡² bunlar de≡ilse, fare kablosunda bir temass²zl²k veya iτ devrelerinde bir bozukluk s÷z konusu olabilir. Bu durumda yeni bir fare alman²z²n zaman² gelmi■ demektir.

30- Yeni alaca≡²m PC'de eski bilgisayar²mdan kalan bellek birimlerini kullanabilir miyim?

Bu sorunun cevab² eski bilgisayar²n²zdan kalan bellek birimlerinin tipine, ve yeni bilgisayar²n²z²n ne tipte bellek birimleri kullanabilece≡ine g÷re de≡i■ir. Bellek birimleri (RAM) τe■itli tiplerde ⁿretilmektedir. DIP (dual inline package) denilen tipteki bellek birimleri, anakart ⁿzerindeki soketlere monte edilen entegre devrelerdir. SIMM (single inline memory module) denilen daha yeni tipleri ise, ⁿzerinde birden fazla DIP belle≡in yer ald²≡² bellek birimleridir. SIMM tipindeki belle≡in sisteme eklenmesi τok daha kolayd²r, SIMM yuvalar²na az bir e≡imle yerle■tirmek ve hafifτe τevirmek yeterlidir.

SIMM bellek modⁿlleri ayr²ca pin say²s²na g÷re de farkl²l²k g÷sterirler, 30 ve 72 pinlik tipleri mevcuttur. E≡er Pentium tabanl² bir PC alacaksan²z, bⁿyⁿk ihtimalle ⁿzerinde 72 pinlik SIMM yuvalar² bulunacakt²r. Elinizdeki bellek birimleri 30 pinlikse yine de bir ■ans²n²z olabilir, τⁿnkⁿ baz² Pentium anakartlarda 30 pinlik SIMM yuvalar² da yer almaktad²r. Ayr²ca 30 pinlik bellek birimlerini 72 pinlik birimlere d÷nⁿ■tⁿren τevirici parτalar da bulunabilmektedir.

Dikkate alman²z gereken ba■ka fakt÷rler de var: elinizdeki bellek birimlerinin h²z ve kapasitesi. Bu de≡erleri ÷≡renmeli ve yeni bilgisayar²n²z²n anakart²na ait kitapτ²ktan bunlarla ilgili bir s²n²rlama olup olmad²≡²na bakmal²s²n²z. SIMM modⁿlleri genellikle 1,4,8,16 ve 32 MB'l²k kapasitelere sahiptir. Yeni bilgisayar²n²z²n anakart²na, bu kapasitedeki bellek birimlerinin sadece belli kombinasyonlar² tak²labiliyor olabilir. H²z olarak ise 60, 70, 80 nanosaniyelik bellek birimleri yayg²nd²r (daha dⁿ■ⁿk de≡er daha h²zl² anlam²ndad²r.) Yeni anakart²n²z²n kabul edebilece≡i en yⁿksek de≡erleri de yine anakart kitapτ²≡²ndan kontrol etmelisiniz.